G.S. Overdiep (Gerrit Siebe Overdiep, 1885-1944) was de eerste die uitgebreid over het Katwijks schreef. In 1940 verscheen van hem een grammatica van het dialect, De volkstaal van Katwijk aan Zee. Na zijn dood verscheen in 1949 het Woordenboek van de volkstaal van Katwijk aan Zee. Aan beide boeken verleende C. Varkevisser (Cornelis Varkevisser, 1901-1968) zijn medewerking.
Varkevisser was directeur van de Katwijkse visserijschool en goed thuis in de Katwijkse samenleving. Voor de Tweede Wereldoorlog voerde hij gesprekken met vier oude vissers, van 80 tot meer dan 90 jaar oud. Op de stenogrammen die Varkevisser van deze gesprekken maakte, baseerde Overdiep zijn grammatica. De grammatica geeft een vrijwel compleet overzicht van het Katwijkse dialect. Het boek bevat bovendien een beschrijving van de oude dorpsgemeenschap en de visserij. De vele voorbeelden die Overdiep in zijn boek gebruikt, lijken rechtstreeks afkomstig uit de gesprekken die Varkevisser voerde. Een bloemlezing van deze gesprekken staat achterin het woordenboek.
Ook het woordenboek is op de verhalen en vertellingen van de vissers gebaseerd, maar veel van het materiaal is ook wel los daarvan door Varkevisser zelf verzameld. Hieronder zijn nogal wat woorden en uitdrukkingen uit de wereld van de visserij.
De grammatica en het woordenboek zijn voor het latere onderzoek naar het Katwijks een belangrijke bron. Net als voor het nieuwe Katwijks woordenboek.
Beide boeken zijn tweedehands verkrijgbaar of hier online te raadplegen. Klik daarvoor op een van de titels:
G.S. Overdiep & C. Varkevisser, De volkstaal van Katwijk aan Zee. Antwerpen, 1940.
G.S. Overdiep & C. Varkevisser, Woordenboek van de volkstaal van Katwijk aan Zee. Antwerpen, 1949.
